In schooljaar 2023-2024 zijn Judith Westbroek en Rajja Gomez Iglesias Artist in school op het Graaf Huyn College in Geleen. Zij zijn beiden in 2023 afgestudeerd aan de Toneelacademie Maastricht en hebben als afstudeerproject een voorstelling over seksuele voorlichting gemaakt: De Grote Kutshow. Op het Graaf Huyn College heeft het duo in 2023 een try-out gespeeld, hun eerste kennismaking met de middelbare school. Toen Anoek en Mees hen na deze try-out vroegen of zij de nieuwe Artist(s) in School wilden worden zeiden Judith en Rajja vol enthousiasme ja. Hoe ervaren zij hun tijd op het Graaf Huyn tot nu toe? 

De eerste maand was het even wennen, vooral omdat de angst om raar gevonden te worden ervoor zorgt dat er af en toe weerstand ontstaat bij leerlingen en personeel. Rajja: “Leerlingen laten niet altijd zien wat ze denken of voelen. Het kan veel energie kosten dat je daardoor niet meteen weet welke impact je maakt. We hopen dat leerlingen in ieder geval nadenken over wat we ze willen meegeven en het gevoel hebben dat ze gezien worden.” Er zijn juist ook leerlingen die heel open hun verhaal delen. Judith en Rajja zijn blij dat deze jongeren die vertrouwdheid voelen. Rajja: ”Door alleen al naar iemand te glimlachen of te vragen hoe het met diegene gaat kun je iemands dag maken. Dat een leerling dan de ruimte voelt om te zeggen: “Nee, het gaat eigenlijk niet zo goed”, dat is fijn. We bieden graag een luisterend oor, maar verwijzen hen bij complexe problemen door naar het coachplein waar ze verder geholpen kunnen worden.”

Met en voor de school

Een mislukte presentatiecursus bleek een keerpunt in hun eigen denken. Deze leerde Judith en Rajja hoe ze de problemen waar leerlingen mee dealen en die onbespreekbaar blijven kunnen achterhalen. De theatermakers maakten deze cursus voor twee vijf HAVO klassen, maar kwamen er al snel achter dat de opdrachten die ze hadden bedacht niet aansloten bij hun niveau en dat het veel te simpel voor de leerlingen was. De eerste groep reageerde niet goed en er ontstond lichte paniek bij Judith en Rajja. Judith: “In een 'split second' besloten we dat we gewoon eerlijk moesten zijn. We hebben de tweede groep verteld dat de eerste les niet goed was verlopen en dat we even niet meer wisten wat we moesten doen.” Dat maakte iets los bij de leerlingen. Rajja: “Ze hebben vragen gesteld en gedeeld wat zij zelf moeilijk vinden tijdens het geven van een presentatie. Op basis van die vragen en verhalen hebben we samen nieuwe opdrachten bedacht waarmee we de cursus toch konden voortzetten.

Dit opende de ogen van het duo. Ze hebben nog eens kritisch de lijst met bespreekbare thema’s die ze aan het begin van het schooljaar opstelden bekeken en besloten dat ze meer in gesprek willen gaan met leerlingen en personeelsleden. Rajja: “We zagen in dat we het echt met de leerlingen samen moeten doen, hen moeten vragen waar ze behoefte aan hebben en dat niet voor ze moeten invullen. Maar ook dat we onszelf open moeten stellen en ons eigen gevoel moeten delen. Ik denk dat het verfrissend is als je eens een volwassene hoort zeggen: ik weet het even niet. We leggen onszelf veel druk op maar we mogen juist laten zien dat we het soms ook niet weten.”

Thema’s

Met het idee dat ze meer contact moeten maken in hun achterhoofd gaan Rajja en Judith nu aan de slag. Zo hebben ze een voorstelling over grenzen gemaakt, gebaseerd op momenten van grensoverschrijdend gedrag die ze zelf waarnemen op school of waar leerlingen hen over vertellen. Tijdens de seksuele voorlichting die ze geven krijgen leerlingen ook een belangrijke rol. Ze mogen anonieme vragen inleveren waar de lessen op gebaseerd worden. Daarnaast heeft het duo de wens om verschillende groepen leerlingen te verbinden én om iets blijvends achter te laten op de school. Dat is gelukt met het introduceren van de schoolmusical. Samen met 40 leerlingen (geluidstechnici, schrijvers, decorbouwers, vloggers, acteurs) repeteren ze iedere dinsdag twee uur. Rajja: “We zien nu al dat er nieuwe vriendschappen zijn ontstaan en dat mensen in de pauze bij elkaar gaan zitten. En dan denken we: wat vet dat we én de creativiteit bevorderen en ook nog impact hebben op hun sociale leven.”

Judith en Rajja kunnen niet ieder thema dat ze oppikken ook echt behandelen en dat vinden ze jammer. Op een grote school kom je simpelweg zoveel interessante onderwerpen tegen dat je keuzes moet maken. Rajja: “Het is een scholengemeenschap met 1.300 leerlingen en 200 personeelsleden, dus we moeten soms dingen laten liggen. We willen natuurlijk een zo groot mogelijke groep bereiken. Maar als je alleen maar nadenkt over hoeveel leerlingen je aanspreekt in plaats van op welke manier, dan focus je echt op het verkeerde doel. Vandaar dat we nu met de thema’s werken die volgens ons de meeste aandacht verdienen.”

Reflecteren

Leermomenten en dagelijkse gebeurtenissen leggen Judith en Rajja vast in een uitgebreid verslag. Judith: “We werken dat iedere dag bij en het wordt iedere keer meer. We noteren wat we geleerd hebben en wat we anders willen aanpakken. Zo kunnen we die lessen altijd teruglezen en vergeten we ze niet.” De theatermakers vinden het belangrijk om af en toe te reflecteren op wat ze doen, maar merken dat ze daar niet altijd tijd voor maken. De Sneak Peek, georganiseerd door partner VIA ZUID in januari, was daarom niet alleen een mooie gelegenheid om hun ervaringen met publiek van buiten de school te delen, maar ook en goed reflectiemoment. "De Sneak Peek was best spannend voor ons. Want als je niet in de klas erbij bent, is het dan wel duidelijk genoeg wat we doen? Maar we hebben die avond juist heel veel positieve reactie gekregen. Soms zijn we zo bezig met alle activiteiten op school dat we vergeten te reflecteren. De Sneak heeft ons gedwongen om terug te kijken op alles wat we al gedaan en geleerd hebben. En dan mogen we best trots zijn op onszelf."