Uniek artistiek onderzoek Laagland-makers op Graaf Huyn College
Emoties bespreekbaar maken
Het idee voor dit project ontstond bij Anoek en Mees tijdens het spelen van de Laagland-voorstelling Our Life in Color, een persoonlijke en echt inclusieve nieuwe seksuele voorlichting voor het middelbaar onderwijs. Leerlingen bleken vaak pas aan het einde van het nagesprek een beetje los te komen. “Je weet als theatermaker maar heel weinig over wat je met een voorstelling teweegbrengt op een school”, zegt Mees. “En doordat we niet eerder op de deelnemende scholen waren geweest, wisten we vaak ook niet precies wat leerlingen nodig hadden.” Anoek vult aan dat ze tijdens de nagesprekken een overkoepelend thema zagen terugkeren: omgaan met emoties. “Leerlingen en personeel worstelden met hun emoties omdat ze zich moeilijk konden openstellen.” Door als ‘Artists in School’ nu een heel schooljaar op Het Graaf Huyn College aanwezig te zijn, ontstaat de kans om zowel leerlingen als personeel écht te leren kennen. Daarmee verwacht het duo een aanpak te kunnen ontwikkelen gericht op het verbeteren van het emotionele welzijn op middelbare scholen, iets wat zeker in dit postcovid tijdperk van groot belang is en waardoor Artist in School ook door uiteenlopende partijen zowel financieel als inhoudelijk wordt ondersteund.
Een nieuwe mindset
Mees en Anoek zijn wekelijks van maandag tot en met woensdag te vinden op het Graaf Huyn College in Geleen in hun ‘Receptie van het Gevoel’ (tevens de kopieerruimte). Een vierde dag benutten ze voor verslaglegging en voorbereiding. Leerlingen en personeel zijn welkom bij de receptie voor een praatje of om hun hart te luchten als er echt iets dwars zit. Op basis van deze ontmoetingen ontwikkelen Mees en Anoek uiteenlopende theatrale ‘interventies,’ die los worden aangeboden maar ook klassikaal tijdens lesuren kunnen worden ingezet. Denk bijvoorbeeld aan een presentatieworkshop gebaseerd op theatertechnieken, een school safari, personeelsleden die persoonlijke verhalen delen waardoor ze meer mens worden en door leerlingen met hernieuwde ogen worden bekeken, een vertrouwensworkshop om elkaar beter te leren kennen of het luisteren naar een tekst over emotie tijdens de Engels-les (ingesproken door een van de docenten). Ook worden koptelefoons ingezet om leerlingen en personeel, maar ook groep 8 docenten en ouders van brugklassers, routes te laten beleven binnen de school waarbij zij persoonlijke verhalen horen. De interventies laten je met andere ogen naar de school kijken.
Wat Anoek en Mees hiermee teweeg willen brengen aan het einde van hun project is een nieuwe mindset die doorgegeven wordt binnen de school. Door lessen op een creatievere manier in te richten ervaren leerlingen en personeel hoe je moeilijke onderwerpen bespreekbaar kunt maken. “De interventie is eigenlijk dat we er zijn en een nieuw bewustzijn creëren” , zegt Anoek. Dat nieuwe bewustzijn heeft te maken met het toelaten van je emoties en het accepteren dat de mensen om je heen die ook hebben. “Wij bieden een luisterend oor en onze oprechte aandacht. Als mensen hierdoor met ons over hun gevoel kunnen praten, dan nemen ze deze mindset hopelijk over en durven ze dat ook met elkaar. Ze worden zich bewust van andermans gevoelens en zien dat je niet slechts een docent, conciërge of medeleerling bent op school maar dat daar ook altijd een mens achter zit.”
Ook directeur Roy Janssen is op zoek naar een manier om het emotioneel welzijn van leerlingen en personeel te verbeteren. Volgens hem kunnen Anoek en Mees met hun kunstenaarsmindset en open manier van denken leerlingen en personeel stimuleren om “zich op een andere, minder klassieke manier tot elkaar te verhouden. Met als doel dat het welzijn en de sociale veiligheid voor elk lid van onze gemeenschap nog verder groeit.”
De stretch-zone
Wat een mysterie, die twee in dat kopieerhok. Worden hun interventies niet ook als eng en vaag ervaren? Mees en Anoek merken dat er gelukkig steeds meer vertrouwen komt. Docenten vragen hen om mee te denken over het creatiever maken van lesstof of het integreren van bepaalde thema’s tijdens lessen. Het duo is dan ook bij veel teamvergaderingen aanwezig. Leerlingen waarderen de interventies en omschrijven ze als leerzaam, humoristisch en gezellig. Volgens Mees is dat heel belangrijk. “Die ontspannen sfeer schept vertrouwen en openheid.”
Wel merkt het duo dat ze voorzichtig te werk moet gaan. Mees: “Een docent vertelde me: jullie zitten nu in de ‘stretch-zone’. Er is steeds meer ruimte om verandering aan te gaan, maar je moet niet te ver stretchen. Je kunt niet meteen alles ontwrichten, maar moet het juiste tempo vinden. Dan krijg je veel personeelsleden mee.” En dat personeel hebben ze nodig: zij hebben een voortrekkersrol in de uiteindelijke mindset van de school. Samen behouden ze de juiste balans tussen de structuur van de school en het kunstenaarschap. Waar letten Anoek en Mees verder op tijdens deze fase van hun verbondenheid aan de school? “Dat we zo veel mogelijk met iedereen in gesprek gaan en goed naar hen luisteren. Begin een gesprek gewoon met: hoe gaat het met je?”, zegt Anoek. “Basale vragen leiden tot persoonlijke gesprekken. Accepteer ook dat je niet iedereen in één keer kunt bereiken op zo’n grote school. De meeste mensen bereik je indirect. Maar luister naar iedereen, zelfs als iets niet aanslaat. Wees zacht”. Mees vult aan: “Laat je niet ontmoedigen. Ga aan de slag met kritiek, vraag door. Daar zit de verandering. Dat we met z’n tweeën zijn helpt hierbij. We kunnen elkaar tijdens moeilijke momenten ondersteunen.”
Anoek en Mees blijven tot het einde van dit schooljaar aan het Graaf Huyn College verbonden. Aansluitend volgt een afrondende fase waarin de theatermakers hun bevindingen en aanbevelingen vastleggen en delen met zowel andere makers als het onderwijs. Zo wordt Artist in School niet alleen verankerd op Het Graaf Huyn College, maar kan het ook navolging krijgen op andere schoollocaties in Nederland en de theaterpraktijk van andere gezelschappen verrijken. In tussentijdse inspiratiebijeenkomsten houden Anoek en Mees partners en belangstellenden op de hoogte van hun bevindingen.
