Een verhaal dat moet worden verteld

Theater geeft lucht bij zware thema’s
Malou: “Het oorspronkelijke idee van Fons Dejong (Musica Sacra) was om terminaal zieke kinderen te interviewen en op basis daarvan een voorstelling te maken rond het thema aanvaarding en berusting. Hij vroeg of ik de interviews wilde doen en het stuk schrijven. Ik heb wel even gedacht: kan ik dit dragen? Naast mijn schrijverschap ben ik leerkracht basisonderwijs en studeer als zij-instromer aan de PABO. Ik had met mezelf afgesproken dat er tot mijn afstuderen geen schrijfprojecten naast konden. Maar projecten als deze zijn de reden dat ik theater ben gaan maken. Ik heb als kind de kracht ervan ervaren. Mijn vader overleed jong en theater gaf lucht om over de dood en rouw te communiceren. Dus toen Fons me vroeg was het antwoord simpel. Het moest.”

Inez: “Voor mij geldt hetzelfde. Toen Fons mij belde wist ik dat dit project middenin mijn toch al volle programma erbij zou komen. Maar het voelde alsof het zo moest zijn en ik wist ook meteen: dit wil ik zelf regisseren. Vanuit mijn makerschap vind ik het relevant ook de zware thema’s van het leven, de schaduwkant en zelfs de dood als uitgangspunt te nemen. Juíst voor kinderen, die vaak zo goed aanvoelen wat er speelt en heus wel doorhebben dat volwassenen hen hier vaak met alle goede bedoelingen tevergeefs tegen willen beschermen. Ik wil laten zien dat theater kan helpen het hier wél over te hebben zonder het kinderperspectief uit het oog te verliezen, dat je moeilijke onderwerpen juist optilt en lucht geeft.”

Malou: “Ja, precies. We hebben in onze gesprekken gemerkt dat we op vergelijkbare manieren naar kinderen kijken.”

Inez: “Ik had al heel lang de wens een keer samen te werken met jou als schrijver voor een van onze Laagland-voorstellingen. Ik weet dat je direct na je studie Writing Performance aan de HKU met een andere toneelschrijver De Tekstsmederij hebt opgericht. Een interessant initiatief dat ik altijd op afstand heb gevolgd, omdat jullie zoveel zichtbaarheid van zelfstandige theaterschrijvers hebben gecreëerd.”

Malou: “We hebben een paar jaar geleden al eens contact gehad maar toen sloten onze agenda’s niet op elkaar aan. Dat ik in dit project met jou en Het Laagland ging werken, heeft ook meegespeeld in de keuze het te doen.”

Een passend perspectief
Inez: “Toen bleek dat het niet lukte om terminimaal zieke kinderen te spreken, hebben we wel even moeten schakelen. Het is eigenlijk logisch: deze kinderen, hun ouders en de artsen om hen heen blijven er tot het allerlaatste moment alles aan doen om het niet zover te laten komen. Je moet zo lang mogelijk hoop blijven houden en als dat echt niet meer gaat, is het vaak een kwestie van een paar weken of zelfs dagen. We hebben het basisidee daarom veranderd naar kinderen met een chronische ziekte. Voor het thema van Musica Sacra -aanvaarding en berusting- minstens zo relevant. Kinderen die hopelijk nog een lang leven voor de boeg hebben, maar al zo vroeg worden geconfronteerd met beperkingen in hun dagelijks leven.”

Malou: “Ik ben gesprekken gaan voeren met zes kinderen met een chronische ziekte. Ik schrijf vaker op basis van interviews met kinderen. Ik heb toen ik afstudeerde aan de schrijfopleiding bewust gekozen voor een jong publiek. De reactie van kinderen en jongeren in een zaal is zuiver. Daar leer ik het meest van als toneelschrijver. Je weet meteen wat werkt en wat niet. Als kinderen ook nog eens input leveren voor het verhaal geeft dat een extra dimensie aan de voorstelling; hoe is hun verhaal verteld?”

Inez: “Ik heb gemerkt dat je jezelf ook bent tegengekomen tijdens dit proces.”

Malou: “De verhalen van de kinderen hadden veel impact en de gesprekken dwongen me om heel eerlijk te zijn. Ik heb zelf een chronische aandoening aan mijn darmen. In minder goede periodes ben ik hierdoor een dag in de week ziek en ik volg een strikt dieet. Ik ben geneigd dit te bagatelliseren maar in de gesprekken met de kinderen zorgde het voor gelijkwaardigheid: doordat ik mijn verhaal deelde werden zij open in wat ze vertelden.”

Inez: “Heel herkenbaar. Ik ben samen met een lief met een chronische ziek hart. Anderen betrekken in wat dat betekent voelt al snel als een zwaktebod en een soort aandachtvragerij. Terwijl de kracht van voluit leven ‘m juist zit in het delen van je eigen verhaal.”

Malou: “Dat heb ik inderdaad geleerd van de gesprekken met deze kinderen. Ik ben echt onder de indruk van hoe zij in het leven staan. Hoe zij in staat zijn te accepteren dat sommige dingen niet kunnen en te kijken naar wat wel kan, daardoor hebben ze een soort superkracht. Je merkt dat sommige kinderen door het omgaan met hun ziekte al heel vroeg wijs zijn. Het is belangrijk voor hen om niet alleen als zieke kinderen te worden gezien. Ze zijn gewoon kinderen.”

Een nieuwe dimensie
Inez: “Kinderen die wel al heel vroeg weten dat het leven niet maakbaar is. Dat geeft dit project in deze tijden van corona een extra bijzondere lading. We worden nu allemaal geconfronteerd met dingen die we wel willen maar niet mogen of kunnen. Voor ons hopelijk tijdelijk, maar voor deze kinderen geldt altijd dat ze per dag moeten bekijken wat kan. Toen ik hun interviews las, was ik daar wel even stil van.”

Malou: “Eigenlijk is voor niemand het leven maakbaar. Juist daarom mag je koesteren wat het je geeft. Hopelijk spreekt dat straks uit de voorstelling. Het is spannend als je het stuk als schrijver moet loslaten, maar ik verheug me op hoe Inez het tot leven gaat brengen.”

Inez: “Ik heb er alle vertrouwen in dat de voorstelling weinig extra nodig heeft. Dat vind ik ook zo interessant aan deze corona-tijd als maker: Ik wil terug naar de basis, de kern, zonder toeters en bellen een verhaal vertellen. Daarin zit de waarde van theater nu. Ik ben heel blij dat Marcos Valster da Costa Ferreira de monoloog gaat vertolken. Hij kan met zijn energieke aanwezigheid en de levendigheid in zijn spel echt een verhaal vertellen. En dat is waar we juist nu zo’n behoefte aan hebben. Elkaar ontmoeten en een verhaal dat raakt.”

(Bijna) Alles komt goed is te zien tijdens Musica Sacra van 17 t/m 20 september in Maastricht. Kijk voor meer informatie hier of op Musica Sacra.